Rodyumun Sulu Çözeltide Klorlu Ortamdaki Türlenmesi
Rodyum bir çok sebepten dünyanın en pahalı metali. Borsasında çeşitli zamanlarda oynamalar olsa da, genelde tüm değerli metaller arasında en pahalı olanı. Platin grubu olarak (PGM) adlandırılan grubun bu zengin ve ağar topu bu özelliğini kuşkusuz çok nadir ve ayrıştırılması zor burnu dik ingiliz asilzadesi bünyesine borçlu.
Şuan itibariyle fiyatlar şöyle:
Fri Apr 17 15:00 New York Time
|
|
US$ per troy oz and are provided for information purposes only. And 1 troy ounce = 0.0311 kilograms.
As you can see, Rhodium ise more than expensive platium:) Burada Rodyumun üretim aşamalarına girmek istemiyorum. Konumuza buradan gelebileceğimiz düşünüyorum. Bir aydan beri derli toplu bir Rodyum türlenmesi araştırması yapmaya çalışıyorum. Henüz bitmedi ama bulabildiklerimden bir kısmını sizlerle paylaşmak istedi.
Öncelikle Rodyumun clor ile yaptığı kompleksler genellikle suyun ve hidratlaşma sonucunda da zamanla (OH) iyonunnun da içerdiği garip çılgın bir karışım. Bu sebeple kompleks dengeleri ile ilgili olarak ve kinetikle ilgili olarak geniş incelemeler çok yaygın ve geniş değil.
“Wolsey WC, Reynolds CA, Kleinberg J”‘in 1963 yılına tarihli “Inorganic Chemistry 2” adlı kitabına bir atıf var ama ben kitabı veya pdf’ini edinemedim.
Rodyumun türlenmesinde Stok çözeltisinin ömrü önem arzediyor. Tabii bir de klor iyonu konsantrasyonu. 0,3 M’lık HCl içinde Rodyumun pozitif ve yüksüz türlerinin oluşması çok zaman alıyor. Yaklaşık olarak 1 ay sonunda. Bu da ilginç not. Normalde Palladyumun türlenmesinde böyle şeylerle hiç karşılaşmamıştım. Gerçekten kimyasal olarak gördüğüm en inert metal Rodyum oldu.
Aşağıda işe ilgilenenlerin işine yarayacağını düşündüğüm türlenme bilgisi tablosunu sunuyorum. Denge sabitleri ve eşitliklerini ve başka kaynakları buldukça artık eklemeye çalışırım.
| Çözelti | Türler | Kaynak |
| 11 M HCl | RhCl63-, RhCl5(H2O)2-, RhCl4(H2O)2–, RhCl4(H2O)(OH)2-, RhCl4(OH)23- | [1] |
| 1 M HCl | RhCl63-,RhCl4(H2O)2–, RhCl4(H2O)(OH)2-, RhCl4(OH)23-, RhCl4(H2O)2–, RhCl3(H2O)2(OH)–, RhCl3(H2O)3 | [1] |
| 0,1 M HCl | RhCl4(H2O)2–, RhCl3(H2O)2(OH)–, RhCl3(H2O)3, RhCl2(H2O)4+ | [1] |
Kaynak: [1] S. S. Aleksenko · A. P. Gumenyuk · S. P. Mushtakova · A. R. Timerbaev. Speciation studies by capillary electrophoresis – distribution of rhodium(III) complexed forms in acidic media. Fresenius J Anal Chem. Volume: 370 Issue: 7Pages: 865-871. 2001.