Birisi C-4 mü dedi?

Geçenlerde bir mevzusu geçti. Askeri amaçlı kullanılan patlayıcılardan C-4 hangi bileşiktir nedir diye soruldu. Bilemeyince bir kaç okuduğumu burada da paylaşmak isterim. Aslında bu patlayıcının temeli II. Dünya savaşına dayanıyor. Neredeyse kimya alanında çok büyük atılımlara sebep olan bu savaş sırasında RDX ismindeki bileşiğin üretilmesi ile C-4 kadar gelinen yol başlıyor. RDX ismi ise bileşiğin ismi değil. Bir çeşit kompozisyonu gizleme niyetiyle yapılmış ve “Royal Demolition Explosive” kelimelerinin kısaltılması ile üretilen İngiliz menşeili bir ürün. Bu çabuk patlayıcı, zehirli olabilmesi, kimyasal reaksiyon veya bozulmaya uğrayabilmesi diğer özelliklerinden. Bu kimyasal asıl adı ise siklo trimetilen trinitra amin‘dir.

“C” kelimesi ise RDX, PETN, plastik bağlayıcılar ve stabilizatörlerin karışımlarından oluşan karışım, “Composition” kelimesinden türetilmiştir. En son geldiği hal 4. jenerasyon hali C-4’dür.  Bu hali ile C-4 askeri bir plastik patlayıcı türüdür. SEMTEX isminde yine çok popüler bir plastik patlatıcı daha vardır.

Gelelim PETN‘e. Penta Eritrol Tetra Nitrat da bir çeşit plastik patlayıcıdır.

C4ler tanınması açısından 2,3-dimetil 2,3-dinitrobütan (DMDNB) gibi koku verici maddeler eklenerek tesbiti sağlanır. Üretim aşamasında bir zorunluluktur.

C4 kütlesinin ~%90 kadar RDX’den oluşur. Dietil hegzil veya diositil adipat gibi plastikleştiriciler de ~%5 kadarını, yapıştırı olarak da poly iso bütilen ~%2 kadarını oluşturmaktadır. Ve yine az miktarda da (~%2 kadar) motor yağı eklenir.

Bir de B, B2 gibi patlayıcılar var. Bunlar da TNT (%60), RDX (%40) ve balmumu karımından oluşur. Bu kompozisyona başka uygun katkılar da girebilir.

Giriş niteliğindeki C4 ile ilgili bunlar söylenebilir.