Araç eksozlarında nanopartiküller
http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/es405687m
Finlandiya Tampere Teknoloji Üniversitesinden Topi Rönkkö ve arkadaşları mikrometre altı boyutlardaki araçların eksoz partiküllerini inceleyen bir çalışma yayınladılar. Araçlardan birincisi ağar işler için çalışan dizel kamyonunu yol şartlarında ve ikincisini direk enjeksiyonlu benzinli bir binek araç dinanometreye bağlanmış olarak bir denemeye tabi tuttular.
Motorun frenleme şartları altında eksoz partikülerinin %20 ila 30 kadarı 3nm’den daha büyük olarak oluştuğunu gözlemledi. bu partiküllerin uçucu olmadığı ve insanlar için sağlık riski taşıyan madeni yağ türevi metallerden çinkolu, fosforlu ve calsiyumlu bileşiklerden oluştuğunu belirlediler.
Bu partiküllerin oluştuğu şartlar sürücünün ayağını gaz pedalından kaldırıp viseste arabayı seyir halinde bıraktığı ana denk gelmekte. Tipik olarak bu durum yakıt ekonomisi için yapılan sürüş karakteristiği olarak düşünülürse durumun ne kadar yaygın olduğu anlaşılacaktır. Yokuş aşağı inerken viteste iniş yapmak, tarfik ışıklarında otomatik visteli bir araçta beklemek veya bir otobüsün durakta durması gibi. Anlatılan durumlarda, direkt enjeksiyonlu motorlarda ise gazdan ayağın kaldırıldığı viteste ilerleme durumlarında benzin tüketiminin sıfır olduğu da unutulmamalıdır.
Makaleyi yayınlayan araştırmacılara göre bu emisyonlar filtrayon sistemleri ile ya da araç yağ karakteristiğindeki metal içeriğini ve visikozite değerini değiştirerek azaltılabilir.
Araştırmanın en ilgi çekici yanı ise aslında ekzost gazlarının katalitik konvertörler ile azaltılan NOx ve COx emisyonlarının sadece çevreye ve insana zarar vermediğinin ispatlanması. Dizel ve benzinli motorların özellikle belirtilen şartlarda ağar metal salınımını çok küçük partiküller halinde havaya salması ve bu partiküllerin neredeysel bir kaç molekülün birleşmesinden oluşması.
Adı geçen makaleye aşağıdaki linklerden ulaşılabilir:
Vehicle Engines Produce Exhaust Nanoparticles Even When Not Fueled,
Topi Rönkkö, Liisa Pirjola, Leonidas Ntziachristos, Juha Heikkila, Panu Karjalainen, Risto Hillamo, Jorma Keskinen, Environ. Sci. Technol. 2014 DOI: 10.1021/es405687m.
